Kinesis Mwave keyboard

Muizen neemt gemiddeld genomen 30% tot wel 70% van de werktijd achter een beeldscherm in beslag. Deze percentages zijn afhankelijk van de werktaken, maar dat ze fors zijn is niet te ontkennen. Zodoende wint de muis nog altijd terrein op het toetsenbord, vooral door het toenemend gebruik van online applicaties. Toch moet de muis maar genoegen nemen met een marginale plaats, ergens rechts naast het toetsenbord. De muis komt zelfs bijna buiten bereik wanneer er teveel “rommel” op het bureau ligt of wanneer het bureau te smal is.

Onderzoek naar oorzaken van RSI klachten

Onderzoek van Peper en Harvey (1997) aan de San Francisco State University heeft de relatie aangetoond tussen de breedte van het toetsenbord en de spierspanning in nek, rug, armen en polsen. Muisgebruikers rapporteren vooral spanningsklachten van nek, rug en armen. Deze klachten worden nog eens verergerd door de chronische spanning die wordt veroorzaakt wanneer de cursor nauwkeurig moet worden bewogen.

Veel muisgebruikers houden de wijsvinger vlak boven het muisoppervlak stil, in gespannen afwachting van de volgende muisklik. Ook dat is een oorzaak van chronische spanningen in de hand, het polsgewricht, tot aan het schoudergebied toe.

Het effect gaat zelfs verder, want ook een hoge borstademhaling is er het gevolg van. Een betere werkmethode is om micro- en macropauzes in te lassen, elke keer wanneer we moeten wachten. Gebruik de wachttijd om de handen in de schoot te laten vallen en zo even te laten rusten. Zo kan de tijd dat de muis in de hand moet worden gehouden behoorlijk worden bekort ten gunste van hersteltijd.

Op den duur kan ‘muismisbruik’ leiden tot irritaties van spieren en pezen en verminderde doorbloeding van de weefsels in de hand, arm en schouder. Voor we het weten hebben we last van de chronische overbelasting die ook wel ‘muisarm’ wordt genoemd. 

Zover hoeft het niet te komen, wanneer we een, bij de handmaat en werkzaamheden passende, ergonomische muis nemen en een paar eenvoudige voorzorgsmaatregelen nemen qua houding en gedrag. 

Langdurig werken achter het beeldscherm is bewegingsarm en de eventuele afwisseling is eerder mentaal dan lichamelijk van aard. De vooruitgang is zo ver voortgeschreden dat we emails sturen aan collega’s die in dezelfde ruimte werken. Zo blijft het lichaam statisch aan de stoel gekluisterd en blijven de spieren op een laag, maar onbewust toch te hoog, niveau gespannen tijdens het werken. 

Want dat relatief lage spanningsniveau merken we niet op, omdat de spanning slechts 5-10 procent bedraagt van het niveau van maximale aanspanning. Dat lijkt bijna niets, maar ononderbroken lage spierspanning is wel degelijk schadelijk. Dit komt doordat de spieren niet de kans krijgen om soepel te bewegen en daarna weer te ontspannen en te herstellen. Dat draagt dan weer bij aan het ontstaan van muisarm en carpaal tunnel syndroom.

Het is dus van belang om tijdens het werk zoveel mogelijk te bewegen en het werk af te wisselen. Ook al beschik je over de meest ergonomische muis en is het bureau nog zo ergonomisch ingericht dan ligt de verantwoordelijkheid van juist gebruik, gedrag en veelvuldig afwisselen van houding bij jouzelf als gebruiker en ‘eigenaar van jouw lichaam’.

Oefeningen die je zelf kunt doen om RSI te voorkomen   

Beweeglijke en ontspannen nek- en schouderspieren

Veel beeldschermgebruikers klagen over pijn in nek en schouders. Zeer waarschijnlijk doordat de aandacht geconcentreerd is op het beeldscherm en niet op het lichaam. Het onbewuste en langzame optrekken van de schouders wordt niet opgemerkt. Tot het pijn gaat doen. Ook wordt de nek vaak naar voren gestoken om beter te kunnen zien. Ook dat spant de spieren onnodig aan. Eenvoudige oefeningen maken de spanning bewust en dan pas kan de spanning bewust weer worden losgelaten. 

1.Bungelen

Laat de armen langs het lichaam bungelen. Trek de schouders op in de richting van de oren en houdt de spanning even vast. Laat de schouders los. Trek de schouders nog iets verder op en laat weer los. Draai de schouders rond en voel de ontspanning. Blijf rustig doorademen.

2.Als een kalkoen

Trek je nek naar achteren alsof iemand aan een touwtje trekt dat aan de achterkant van je nek is vastgemaakt. Houd je hoofd gewoon recht of kijk iets naar beneden. Hou je schouders, kaken en tong ontspannen. Blijf gemakkelijk en ontspannen doorademen. Blijf ongeveer 5 seconden in deze kalkoen-houding. Doe deze oefening tien keer per dag.

3.Schrijf met je schouders 

Stel je voor dat er een heel lang potlood op de kop van je rechter schouder is vastgemaakt. Het potlood reikt tot aan de muur. Schrijf je voornaam op de muur en doe dat door het bewegen van je schouder. Schrijf nu je achternaam met je linkerschouder op de muur. Herhaal deze oefening een paar maal met verschillende teksten.

4.Reik naar het plafond

Breng je beide armen boven je hoofd met je vingers wijzend naar het plafond. Adem met het strekken mee. Reik met je linker hand naar het plafond, laat iets los, en reik dan met de rechter hand weer naar het plafond. Ga zo heen en weer gedurende een minuut.. Als je je rechterarm naar boven rekt draai je je hoofd naar iets naar links. Als je linkerarm naar boven rekt draai je je hoofd naar rechts. Experimenteer met de richting van het hoofd en de armen.

5.De omgekeerde wereld van de stoel

Oefeningen voor armen, polsen en handen

De pols is een kwetsbaar gewricht. Spieren, pezen, bloedvaten en zenuwbanen lopen er door een nauwe, kwetsbare tunnel. Houd daarom je polsen recht zodat de zenuwen niet worden bekneld en de doorbloeding, en dus het herstel, niet onnodig wordt verstoord. Je hand maakt, vlak onder je pink, een hoek met de onderarm wanneer je je handen naar buiten buigt. Dat gebeurt vaak onbewust wanneer je typt of wanneer je muist. Uiteindelijk kan een hardnekkige aandoening ontstaan met de naam ‘carpaal tunnel syndroom’. Werken met gebogen polsen kan ook de oorzaak zijn van ongemak in nek, schouders en armen. Vermijd daarom zoveel mogelijk het werken met gebogen polsen.

Oefeningen die je zelf kunt doen om RSI te voorkomen   

1. Strekken van de handen

Spreid de vingers van beide handen zo ver uit elkaar als je kunt. Doe dat gedurende vijf seconden terwijl je je schouders en kaken ontspannen houdt. Bal de handen nu tot vuisten. Doe dat weer gedurende vijf seconden terwijl je je schouders en kaken ontspannen houdt.

Herhaal de oefening drie keer.

2. Strekken van de polsen

Plaats de handpalmen tegen elkaar en druk de handen daarna naar beneden. Hou de handpalmen vlak en druk ze tegen elkaar aan.

3. Strekken van de bovenarmen

Houd je handen vast achter je rug. Strek je armen en je ellebogen. Druk je armen nu zover als mogelijk van je rug af terwijl je rustig blijft doorademen en je je schouders ontspannen houdt. Keer daarna weer terug naar de uitgangspositie. Ontspan weer.

Herhaal de oefening vijf maal.